Bericht uit Zuid-Afrika #10

Frank Trimbos woont en werkt in Johannesburg, Zuid-Afrika. Hij werkt als fotograaf onder andere voor een lokale krant. Hij bemant voor een jaar onze post van buitenlandcorrespondent en schrijft voor ons zijn blog: Bericht uit Zuid-Afrika. Foto's: Frank Trimbos

Door

Frank Trimbos

29 maart 2020

Vaccinaties tegen Mazelen

Vorige week kwam ik toevallig deze reportage tegen die ik zo’n twee jaar geleden heb gemaakt in Yeoville, een beruchte wijk in Johannesburg. Gezien de huidige omstandigheden die wij momenteel wereldwijd ondergaan, trokken de foto’s weer direct mijn aandacht.

Op het moment dat ik deze serie maakte, was ik eigenlijk in Yeoville voor een andere reportage en de vrouwen met hun jonge kinderen op schoot voor een mobiele kliniek vielen me op. Ze vertelden me dat hun kinderen hier gratis ingeënt werden tegen mazelen. Vaccinaties tegen mazelen! Dat klinkt in onze Nederlandse oren zo gewoon, eigenlijk niet eens zo interessant om een reportage over te maken, maar toch eist deze ziekte nog steeds ieder jaar heel wat levens op het Afrikaanse continent. Vorig jaar overleden meer dan vijfduizend mensen in de Democratische Republiek Congo aan de mazelen, meldt de World Health Organisation (WHO), waarvan voornamelijk kinderen onder de vijf jaar. Er is een vaccin voor, maar dat is in veel Afrikaanse landen niet altijd even makkelijk beschikbaar, waardoor de mazelen eens in de zoveel tijd weer de kop op kan steken.

In de periode dat ik deze documentaire maakte was zo’n 85% van de Zuid-Afrikaanse bevolking ingeënt tegen de mazelen. Dat lijkt veel, maar om ervoor te zorgen dat de hele bevolking van Zuid-Afrika beschermd is tegen een mazelenuitbraak moet ten minste 95% van de bevolking ingeënt worden. Om deze reden zijn er mobiele klinieken in Zuid-Afrika, die naar minder goed bereikbare gedeeltes van het land, zoals townships, armere wijken, informal settlements en afgelegen dorpen, rijden en zich daar een paar dagen vestigen om de kinderen te laten vaccineren tegen mazelen en andere kinderziekten. Anna Nkosi, de verpleegster die ik spreek in de mobiele kliniek, vertelt dat kinderen eigenlijk tegen mazelen moeten worden ingeënt als ze zes maanden oud zijn en nog eens als ze twaalf maanden oud zijn. Omdat veel ouders dit niet weten of omdat klinieken niet goed bereikbaar voor hen zijn, worden veel kinderen in Zuid-Afrika niet bij zes en twaalf maanden gevaccineerd. Het kan ook nog op een latere leeftijd, vertelt Anna, daarom zijn de meeste kinderen die hier komen wat ouder. Ze vindt het een heel goed besluit van de Zuid-Afrikaanse overheid om mobiele klinieken in het leven te roepen en om kinderen gratis tegen de mazelen te laten vaccineren. “Zo speelt geld gelukkig geen rol in het besluit om hun kinderen in te laten enten,” zegt Anna. “Maar vaak hebben de ouders de kennis niet van alle vaccinaties die kinderen moeten krijgen, en met mazelen heb je natuurlijk nog altijd het wantrouwen dat er tegen de vaccinatie bestaat. Maar mazelen is de meest besmettelijke ziekte die er bestaat, dus het is belangrijk om kinderen er tegen in te laten enten.”

Het maken van reportages met kinderen is zowel speciaal als moeilijk; je weet immers nooit hoe ze zullen reageren. Nu waren ze zo verbaasd dat ik er was en foto’s van hen maakte dat ze hun aandacht vooral richtten op mij en niet meer op de naald, waar de dokter dankbaar gebruik van maakte. Zo is op sommige foto’s te zien dat ze verbaasd of geïntrigeerd naar mij en de lens kijken, en op andere foto’s is de schrik in hun ogen te zien als ze plotseling de naald in hun armpje voelden. De moeders van de kinderen vonden dit gelukkig ook een welkome afleiding en gaven allemaal toestemming om deze foto’s te gebruiken.