De fotomarkt is enorm in beweging, en de richting is duidelijk: het nieuwe camerasysteem heeft de toekomst (zie ook ’10 jaar systeemcamera’ in Focus 11-2018). In de aanloop naar de Photokina 2018 kondigden Nikon en Canon eindelijk hun langverwachte full-frame systeemcamera’s aan. Leica, Panasonic en Sigma sloegen de handen ineen met de L-Mount Alliance, met als eerste concrete resultaat de Panasonic S1 en S1R full-frame systeemcamera’s. Sony zit intussen niet stil en maakt de Alpha-systeemcamera’s met APS-C en full-frame sensor steeds krachtiger en veel-zijdiger. Fujifilm gaat dan weer haar eigen weg met de X-serie (APS-C sensor) en de GFX-reeks (digitaal middenformaat). Intussen brengen Olympus en Panasonic nog steeds nieuwe Micro Four Thirds-camera’s uit.
Naar verwachting zullen Canon, Nikon en Pentax nog een hele tijd spiegelreflexcamera’s maken, en we hoeven ons ook geen zorgen te maken dat objectieven voor spiegelreflexen plotseling niet meer te koop zullen zijn. Maar bij alle cameramerken ligt de focus nu toch wel op de systeem-camera. En dat brengt veel fotografen bij de vraag: zal ik overstappen of niet?
In dit artikel gaan we je niet vertellen of een overstap zinvol is of niet, en al helemaal niet naar welk systeem of merk je zou moeten overstappen. Wel geven we een leidraad die je kunt volgen om tot een onderbouwde beslissing te komen, en om voordien alle consequenties in te schatten. Dat voorkomt teleurstellingen en nare verrassingen na de overstap.
Waarom wil je veranderen?
Maak eerst voor jezelf duidelijk waarom je wilt overstappen van je bestaande camerasysteem naar iets nieuws. Die redenen zullen voor iedereen anders zijn. Soms gaat het alleen om de kick van het nieuwe. Daar is niets mis mee, als je dat voor jezelf kunt verantwoorden. Maar die kick gaat voorbij, net zoals bij een nieuwe auto: de eerste maanden is het leuk om daarmee rond te rijden, daarna besef je dat je nog steeds elke dag in de file staat.
Meestal zal de beslissing om van camerasysteem te veranderen ingegeven zijn door de verwachting dat het nieuwe systeem een verschil zal maken voor de kwaliteit van je foto’s of voor de manier waarop je fotografeert. Misschien vind je je huidige uitrusting te log of te zwaar, en wil je iets lichters dat je gemakkelijker overal mee naartoe kunt nemen. Misschien wil je meer met video werken, en is je huidige camerasysteem daar niet zo geschikt voor. En misschien word je aangetrokken door een van de voordelen van een bepaalde systeemcamera, zoals een autofocussysteem dat automatisch scherpstelt op een oog, de ingebouwde beeldstabilisatie, of het feit dat je in een elektronische zoeker meteen het resultaat van de belichtingsinstellingen ziet. Het kunnen ook negatieve redenen zijn; je vindt het bijvoorbeeld vervelend dat de autofocuspunten bij je bestaande spiegelreflexcamera alleen in het midden van het beeld staan, of je huidige camera heeft een beperkt bruikbaar ISO-bereik.
Probleem
Het is aan te raden om elk van deze redenen op te schrijven. Zo kun je punt voor punt nagaan of de aankoop die je overweegt wel een oplossing voor je probleem is. Een voorbeeld: als een compacter en lichter camerasysteem bovenaan je verlanglijst staat, vallen heel wat full-frame systeemcamera’s af. Deze toestellen zelf wegen weliswaar minder dan een vergelijkbare spiegelreflex, maar als je een lichtsterk zoomobjectief gebruikt, verdwijnt het verschil deels of geheel.
Vraag je ook af of een verandering van camera of camerasysteem je probleem zal oplossen. Misschien ben je beter af door je huidige apparatuur beter te leren gebruiken – een workshop of cursus volgen is dan een goedkopere oplossing dan overstappen.
Wat zijn de nadelen van overstappen?
Vaak zijn we zo gefascineerd door wat nieuw is, dat we de nadelen van een overstap naar een ander camerasysteem niet onder ogen zien. Het gras lijkt altijd groener aan de overzijde. Om teleurstelling te vermijden is het belangrijk dat je ook de minpunten van een overstap in kaart brengt. Geen enkel product is perfect, en soms blijken bepaalde zaken achteraf zo vervelend dat je spijt krijgt van je aankoop.
Een cameratest in een blad als Focus of online geeft je al een idee van wat de voor- en nadelen van een camera zijn. Er is echter maar één goede manier om na te gaan wat voor jou de doorslaggevende minpunten zijn, en dat is de camera uitproberen. Ga hem uitproberen in een fotovakhandel, bij een bevriend fotograaf, of huur hem voor een aantal dagen. Kun je wennen aan de menu’s en de bediening van het nieuwe toestel, en hoe lang zal het duren voor je het even goed kent als je huidige camera? Zelfs als je bij hetzelfde merk blijft zijn er verschillen tussen hoe een spiegelreflexcamera en een systeemcamera werkt. Kun je de camera zo configureren dat hij werkt zoals jij gewend bent, of moet jij je aanpassen aan de manier waarop de camera werkt? Als je een optische zoeker gewend bent, kun je dan wennen aan de elektronische zoeker?
Waar werk je nu mee?
De volgende stap is een volledige inventaris maken van het materiaal dat je op dit moment bezit. Dat lijkt evident, maar door op te schrijven wat je eigenlijk allemaal bezit voorkom je dat je voor verrassingen komt te staan na je overstap. Open dus je camerakast of -koffer en noteer alles wat je hebt. En dan bedoel ik ook echt alles.
Begin met de camera of camera’s die je wilt vervangen, plus alle accessoires zoals accu’s, batterygrip, lader, wifi- en gps-module, snelkoppelplaatje of L-bracket voor statieven, flitsers, flitstriggers, enzovoorts.
Uiteraard doe je hetzelfde voor de objectieven die je bezit. Hierbij helpt het als je niet gewoon een lijst maakt, maar ook weet welke objectieven je het meest gebruikt. Werk je met Adobe Lightroom, dan bestaat er een handige tool die je daarbij helpt.
Ga naar lightroomdashboard.com en laat deze website je Lightroom-catalogus analyseren. Maak je geen zorgen over privacy; de analyse gebeurt in jouw browser – er worden geen gegevens doorgestuurd naar Adobe. Je kunt dan bekijken welk objectief je het vaakst gebruikt, welke brandpuntsafstand, welk diafragma…
Wat kun je blijven gebruiken?
De inventaris toont je nu op overzichtelijke wijze waaruit je huidige camerasysteem bestaat. Wellicht heb je ook al een idee waar je naartoe wilt: naar een systeemcamera van je bestaande cameramerk, of naar een volledig nieuw merk? Dat heeft uiteraard gevolgen voor wat je kunt blijven gebruiken. Neem de inventaris erbij en duid aan wat na de overstap naar je beoogde systeem bruikbaar blijft.
Canon
Bij objectieven is dat soms even zoeken.
Als je overstapt van een Canon EOS-spiegelreflex naar een Canon EOS R-systeemcamera, dan behoud je alle functies inclusief autofocus via de Canon lensadapter.
Nikon
Ga je van een Nikon-spiegelreflex naar een Nikon Z-systeemcamera, dan werkt de autofocus alleen met objectieven met een eigen focusmotor (AF-P, AF-S en AF-I Nikkor-objectieven). Oudere Nikkor-objectieven zonder eigen focusmotor passen wel op de adapter, maar de autofocus werkt niet. Bij AI-modellen zal de lichtmeetfunctie niet werken.
Vreemdmerken
Bij lenzen van ‘vreemdmerken’ zoals Sigma en Tamron is het een kwestie van checken of objectieven bruikbaar blijven. Op de website van deze fabrikanten wordt daarover bericht (zie kader). Soms is een firmware update nodig om de lenzen te blijven gebruiken. Zo’n update kan uitgevoerd worden via het Sigma USB Dock, of de Tamron Tap In Console. Bezit je deze niet, wend je dan tot de fotohandel waar je het objectief kocht en vraag of zij het voor je kunnen doen. Daarnaast is het vaak mogelijk om een bestaand objectief voor een spiegelreflexcamera middels een adapter op een systeemcamera van een ander merk te gebruiken. Soms blijft daarbij zelfs de autofocus werken, zoals bij de Sigma MC-11 voor Canon EF-objectieven op een Sony-systeemcamera. Maar in veel gevallen gaat het om een zuiver mechanische adapter waarbij autofocus, elektronische diafragmasturing en lichtmeting niet zullen functioneren.
Vermeldenswaard is nog de Sigma Mount Conversion-service, waarmee de lensvatting van bepaalde objectieven uit de Art-, Contemporary- en Sports-lijn omgebouwd kunnen worden naar de Sony FE-lensvatting of de L-Mount lensvatting.
Bij opsteekflitsers is het hetzelfde verhaal. Blijf je binnen hetzelfde merk, dan zul je (meestal) alle functies kunnen blijven gebruiken. Verander je van merk, dan heb je ook een nieuwe flitser nodig.
Wat heb je nodig?
Op basis van je inventaris en de lijst met wat je kunt blijven gebruiken, kun je een boodschappenlijstje opstellen met wat je nodig hebt om over te stappen. Denk aan alles, dus ook accessoires als extra accu’s (systeemcamera’s verbruiken meer stroom dan spiegelreflexen) of nieuwe geheugenkaartjes.
De informatie die je uit Lightroom Dashboard haalde kan helpen om een lijst op te maken en prioriteiten toe te wijzen. Gebruik je voor de helft van de foto’s met je bestaande camerasysteem een 70-200mm F2.8, dan lijkt het logisch dat je nieuwe systeem ook een vergelijkbaar telezoomobjectief moet hebben. Fotografeer je vaak met een lichtsterke 24mm groothoek, dan zet je die of het equivalent daarvan op je verlanglijstje.
Vervolgens ken je prioriteiten toe aan het lijstje. Wat heb je meteen nodig en wat kan wachten? Bij een professionele fotograaf die vanaf dag 1 een volledig arsenaal nodig heeft om zijn werk te kunnen doen, zal dat anders liggen dan bij een hobbyfotograaf die kan beginnen met een camera en één objectief en daarna lenzen bijkoopt.
Lensaanbod
Kijk ook na ook welke gaten er zitten in het lensaanbod voor het camerasysteem dat je overweegt. Voor de allernieuwste systeemcamerasystemen is er op dit ogenblik maar een handvol objectieven verkrijgbaar. Canon en Nikon hebben wel al een roadmap getoond zodat we weten wat er in de nabije toekomst aan staat te komen (zie tabel), en ook voor de L-Mount alliantie is een en ander al aangekondigd. De fotograaf die een 24mm groothoek wil, weet zo dat Nikon in 2020 met een 24mm F1.8 komt, dat Sigma in 2019 een L-Mount versie van haar 24mm F1.4 Art uitbrengt, terwijl er nog geen vergelijkbaar objectief voor Canon RF aangekondigd is. Tot dat er komt zal de adapter voor een bestaand objectief redding moeten brengen. Op dat boodschappenlijstje kun je invullen wat al dat nieuws je zal kosten. Op basis van de prioriteiten weet je ook op welke termijn je dat geld wilt uitgeven. Als je je huidige materiaal wilt verkopen, maak dan een realistische schatting van wat je er nog voor kunt krijgen.
Wat ga je doen?
Met alle informatie die je verzameld hebt, kun je een doordachte beslissing maken. Zet de voordelen af tegen de nadelen.
Ben je niet zeker dat de voordelen voor jou opwegen tegen de nadelen? Blijf dan voorlopig gewoon werken met het materiaal dat je hebt. Jouw bestaande camera blijft even goede beelden vastleggen, ongeacht wat er voor nieuws uitkomt. Beslis je om over te stappen, maak dan een stappenplan met wat je meteen wilt aanschaffen en wat daarna komt. Verdiep je in het nieuwe systeem zodat je het even goed leert kennen als je oude camera. En maak foto’s, want daar is het allemaal om te doen!
Compatibiliteit
Zowel Sigma als Tamron hebben onderzocht welke van hun objectieven met een adapter gebruikt kunnen worden op de Canon EOS R- en Nikon Z-systeemcamera’s. Soms is een firmware-update nodig. Op de website van deze fabrikanten kun je nagaan welke objectieven bruikbaar blijven.
Sigma: https://bit.ly/2FIW7eZ
Tamron: https://bit.ly/2OyKRV7
Dit artikel is verschenen in Focus 5 -2019
Heel goed uitgelegd Erik ! Mooi artikel!