De Elinchrom ELB 500 TTL is duidelijk verwant aan de Quadra- en Ranger-familie van Elinchrom. Ook al zijn die benamingen verdwenen, de Q-Reflector 18 cm, Q-Octa 56 cm en dergelijke verwijzen nog steeds naar de betreffende Elinchrom productgroep. TTL met Canon- en Nikon-camera’s is van bij de start aanwezig; voor Fujifilm en Sony zijn de versies binnenkort beschikbaar. Je hebt daar een Elinchrom Transmitter PRO voor nodig. Genoemde transmitter is de meest recente EL-Skyport zender met veel instelmogelijkheden. Daarnaast kan er ook een Phottix Odin II transmitter worden ingezet die compatibel is met de systeemflitsers van genoemde cameramerken. We bekijken de geteste Dual To Go set, bestaande uit een ELB 500 TTL unit, een gepolsterde ‘snappy’ draagtas daarvoor, een gloednieuwe lithium-ion accu, twee ELB 500-flitskoppen, een lader, de 18 cm reflector en een 13,5 cm Q-Wide reflector. Het geheel wordt in een fraaie Pro Tec-locatietas geleverd voor € 1989,-. De EL-Skyport Transmitter PRO (voor Nikon) kost € 229,90.
Bouw
Hoewel de reflectoren en kabels van de eerdere versies gewoon gebruikt kunnen worden, geldt dat niet voor de elektrische componenten. De ELB 500 TTL unit met accu meet 16,3 x 9 x 18,1 cm en hij weegt 2,48 kg. Onder twee goed gesloten rubberen afsluitdeksels A en B zitten de ingangen voor de flitskabels.
Door de toetsen A en/of B in te drukken worden deze ingangen belast. Je kunt de lichtverdeling symmetrisch óf asymmetrisch afregelen en dat geeft veel vrijheid bij het instellen van de lichtverhoudingen. De nieuwe dubbelwandige ELB 500 flitskop heeft een degelijker bevestiging aan de houder dan bij de eerdere koppen en het snoer is er vast aan verbonden, hetgeen trekspanning op de plug tot het verleden laat behoren. De nieuwe, krachtige instel-led is proportioneel met het flitsvermogen te regelen; ook een zinvolle verbetering. Op de ELB 500 TTL zien we de instellichttoets, de pijltoetsen voor de vermogensregeling in hele stops (0,1 tot en met 6,3 dus over ruim 6 stops), een menu-set up toets en een flitstoets. Rechts, boven de hoofdschakeltoets zien we een zwarte draai-/drukschijf. Hiermee kun je het vermogen in tienden instellen en door het setup menu scrollen. Op een helder display zie je de opties en de keuzes daarbinnen. De unit kan met de eigen lithium-ion accu werken of rechtstreeks via het lichtnet. Er zijn verder een mini-USB aansluiting voor firmware-updates en een flitskabel-aansluiting. De accu heeft een laadstatus-indicator in de vorm van vier groene leds. De combinatie is weerbestendig, maar niet waterdicht.
Mogelijkheden
Aan een vlotte en duidelijk te begrijpen hantering ligt een logische werkwijze ten grondslag. Dat is het geval in het setup menu. Het is onderverdeeld in vier groepen: Radio, Flash mode, Extra en Info. Daardoor weet je al snel ‘waar je het zoeken moet’. In deze vier groepen staan links de opties voor de Skyport transmitter, rechts die voor de Odin 2-zender. De modus, groep (1-4) en frequentie (1-20) zijn hier in te stellen. De tweede groep, de flitsmodus, toont opties voor de actie, de ingebouwde fotocel (in principe uit, om de ELB 500 TTL niet te laten reageren op andere flitsers) en de herlaadtijd: snel of eco (normale snelheid). De Extra-functies omvatten de standby-tijd en automatische uitschakeltijd (1-60 minuten), de gereedtoon, de kliktoon van de bediening en de achtergrondkleur van het display (wit of zwart naar keuze). De info bevat gegevens van onder meer de firmwareversie, het serienummer en de tijd die rest op basis van de accupower; erg nuttig. Je ziet er ook het totaal aantal flitsen dat je met deze unit hebt gemaakt. Op het display zie je zulke instellingen terug in de vorm van icoontjes en cijfers; het scherm is in tweeën gedeeld als flitser A en B in bedrijf zijn. Links onderaan staat de waarde van de flitsduur zoals 1/795 seconde, tot en met 1/20.000 seconde in de laagste vermogensstand 0.1 en met één flitser aangesloten. Op de Transmitter PRO zie je dezelfde functies waarbij je kunt ingrijpen op de set up.
Tests
Het inschakelen van de ELB 500 TTL gaat vrij snel, maar op de Transmitter PRO duurt het zeven seconden voordat het scherm zichtbaar wordt. Dat zou toch sneller moeten! Een weetje is het gegeven, dat wanneer je TTL op de displaybalk onderin ziet, de flitsmodus in de manuele modus staat. Je kunt dus voor TTL kiezen, is de gedachte daarachter. In de manuele modus testten we de herlaadtijd (0,5-2 seconden, op respectievelijk 0.1, 3.3 en 6.3 van het vermogen) en de herhalingsnauwkeurigheid. De score is hoog: je kunt er van uit gaan, dat een flitssterkte van bijvoorbeeld 3.0 keer op keer dezelfde belichting oplevert. Schakelen we over op TTL, dan werkt dit hetzelfde als we gewend zijn met systeemflitsers op en los van de camera. We gaan uit van diafragmavoorkeuze Av (A op Nikon) en in de samenwerking met de camerasoftware volgt een meestal goede belichting, uitgaande van een vaste ISO-waarde. Voor alle soorten fotografie, waarin de afstand model-tot-flitser varieert, bleek dit een veilige optie. De achtergrondhelderheid, zoals zwart of wit, heeft wèl invloed op de belichting. Bij een goede TTL-belichting kun je direct omschakelen naar manueel, waarbij de gemeten waarde behouden blijft. Heel praktisch en bruikbaar!
Kleurweergave
Op het laagste en hoogste vermogen moet flitslicht zo stabiel mogelijk van kleur zijn. Dat is inderdaad het geval met de ELB 500 TTL; op ingenieuze wijze wordt het gelige nagloeilicht direct na de flitspuls geloosd op de tweede elco (een soort condensator). Maar het licht is niet neutraal: het heeft een duidelijk blauwzweem. In de hoogste stand moet voor een neutraal grijs van de Sekonic grijskaart een bestand naar een kleurtemperatuur van 7250K en min 13 groen worden gecorrigeerd (rawconverter van ACR). Op de laagste stand is het beeld nóg iets blauwer: de correctie daar is 8200K en min 5 groen. Natuurlijk hebben we daar in het geval van een automatische witbalans èn geen invloeden van omringend ander licht (dag- of kunstlicht) geen of minder last van. Ook wordt een deel van het zweem teruggebracht als we via een softbox of witte paraplu flitsen, waarbij het enigszins warmgekleurd licht corrigerend werkt. We vermoeden dat het aan het type flitsbuis van de ELB 500 TTL ligt: een studio flitsbuis van 500 Ws met een uv-corrigerende goudcoating gaf in deze zelfde test neutraal weer.
HSS
Het flitsen in de high speed synchro modus is heel populair geworden. Je kunt daarin bij veel omringend daglicht – zonlicht – inflitsen met sluitertijden die veel korter zijn dan de flitssynchronisatietijd van de camera. En ook kun je dan grote diafragma-openingen gebruiken voor een mooie scherp-onscherp weergave. In ons geval werd de Nikon D810 testcamera eerst in de high speed sync modus gezet. De EL-Skyport Transmitter Pro schakelt daar automatisch op over en ook is desgewenst een tweede gordijnsynchronisatie te gebruiken. We startten met 1/250 seconde, ISO 200 bij diafragma F8 voor een correct belichte weergave. Zetten we de sluitertijd op 1/500 seconde dan ontstaat een zwaar onderbelicht resultaat: we moeten de flitssterkte met twee stops verhogen voor een – bijna – even helder resultaat. Dat fenomeen is overigens bekend. Bij een snellere dan de synchronisatietijd wordt de flitspuls immers ‘opgedeeld’ in meerdere zwakkere pulsen, als bij een stroboscopische flits. De sensor wordt niet in één keer volledig belicht, maar via een verticaal aflopende smalle spleet, gevormd door de twee lamellengroepen. Lang verhaal kort: we hebben alle hele sluitertijden doorlopen om bij 1/8000 seconde uit te komen met een verlies van maar liefst zeven stops.
De opnames zijn daar goed belicht met F4, de flitssterkte ging naar 6.3 het volle vermogen, de afstand was een vaste 2,4 meter tot de grijskaart, met de 18 cm reflector op de ELB 500-flitskop. Met een softbox of paraplu verlies je nog meer licht en moet je de ISO-waarde verhogen, de flitser dichterbij het model zetten òf je gaat naar grotere F-openingen. Er is nog een effect: omdat de combinatie sluitertijd met diafragma ongeveer gelijk blijft ( bijv. 1/2000 sec. met F6,7 gaat naar 1/4000 sec. met F4,8, enzovoorts) blijft de achtergrondhelderheid gelijk in het sluitertijdbereik van 1/1000 sec. tot en met 1/8000 sec. De achtergrond kan alleen donkerder worden als je de flitser dichterbij het model zet waardoor je het diafragma verder moet sluiten; dus F4,8 naar F6,7 zetten. Waarom geeft de fabrikant en/of de importeur zulke effecten niet in haar begeleidende info op? Nu moet een gebruiker daar in de praktijk achter komen, mogelijk met een gefrustreerd gevoel. Bovendien: het komt bij al dit soort flitssystemen voor; bij alle merken en ook bij de merkgebonden systeemflitsers.
Conclusie
Het concept met een lichte (ongeveer 600 gram) flitskop, een verbindende kabel en een unit werkt in de praktijk erg prettig. De combinatie is niet topzwaar zoals bij enkele concurrerende merken met een ingebouwd aggregaat en een zware accu. De Elinchrom ELB 500 TTL is een doorontwikkelde Quadra met een stabiele symmetrische en asymmetrische flitserbalans, een maximale flitsduur van 1/20.000 seconde, high speed sync tot en met 1/8000 seconde, een zeer snelle herlaadtijd, TTL-flits als je dat wenst en de flitser wordt geruggesteund door een omvangrijk systeem accessoires en lichtvormers. De functies zijn inzichtelijk en het display is overzichtelijk. Fijn dat het led-instellicht, weliswaar met hot spot, nu proportioneel te regelen is. Je kunt het ook goed als videoverlichting gebruiken. De optionele systeemadapter MK-II koppelt de ELB 500-flitskop aan alle Elinchrom-lichtvormers, waaronder de fraaie Deep Octa-softboxen. Jammer, dat de ELB 500 TTL niet compatibel is met de eerdere ELB 400 en Quadra-uitvoeringen. Dankzij de 500 Ws power (ongeveer 8 tot 10 maal zo krachtig als een opsteekflitser) is HSS beter herhaalbaar dan met een opsteekflitser.
Importeur: Fotoflits
