Elementen toevoegen of verwijderen via tekstinstructie
Contextuele taakbalk
We houden het beste voor het laatst en beginnen met een kleinere nieuwigheid die je Photoshop-productiviteit flink kan verbeteren: de contextuele taakbalk. Zoals de naam het aangeeft is dit een extra taakbalk (kies Venster > Contextuele taakbalk als je ze standaard niet ziet staan) die, afhankelijk van het geselecteerde gereedschap, een reeks opties toont die vaak gebruikt worden bij dat gereedschap. Heb je bijvoorbeeld een van de selectietools geactiveerd, dan stelt de contextuele taakbalk je de volgende stappen voor, die verband houden met het maken van een selectie.
Voorinstellingen aanpassingen (Adjustment Presets)
Eén van de manieren om in Photoshop op een niet-destructieve manier (een manier van werken waarmee je altijd terug kunt naar je origineel) een specifieke look aan je foto te geven, is door aanpassingslagen in verschillende overvloeimodi te combineren. Photoshop 24.5 heeft nu een aantal voorinstellingen die hiervan gebruikmaken. Je vindt ze in het Venster > Aanpassingen menu (1). Dit venster deelt nu de Voorinstellingen aanpassingen met de individuele aanpassingslagen. Met het pijltje (2) keer je terug naar het gedeelde menu. Wanneer je met je muis over een voorinstelling gaat (3), krijg je een voorvertoning. Klikken op de voorinstelling past het effect toe en maakt een groep aan met de aanpassingslagen, die je dan uiteraard nog verder kunt aanpassen. De grootste beperking van deze voorinstellingen lijkt momenteel te zijn dat je je moet behelpen met degene die meegeleverd worden bij Photoshop, want er lijkt op dit moment geen manier te zijn om je eigen voorinstellingen aan te maken. Hopelijk volgt deze optie nog in de toekomst.
Leukere achtergronden met Live gradients
Ook het gradiënt-gereedschap kreeg een complete make-over. Het is nu interactief te bedienen met zogenaamde on-screen controls wat het achteraf aanpassen van een gradiënt makkelijker maakt en meer uitnodigt tot experimenteren. Dit gereedschap heeft heel wat toepassingsmogelijkheden, waarvan we er hier drie voorstellen. Een eerste toepassing is het toevoegen van diepte en kleur aan een studio-achtergrond. Dat gaat als volgt: maak eerst een selectie van je onderwerp en keer die selectie om, zodat je een selectie van de achtergrond krijgt. Dat kan allemaal netjes via de nieuwe contextuele taakbalk uit het eerste punt. Kies een voorgrond- en een achtergrondkleur (zo nauw komt het niet, want je kunt ze makkelijk genoeg aanpassen). In dit voorbeeld selecteerde ik de achtergrondkleur uit het haar van het model en de voorgrondkleur uit haar gezicht (1). Selecteer het gradiënt-gereedschap (sneltoets G) (2) en de voorgrond-naar achtergrondkleur voorinstelling (3) uit de Basisvoorinstellingen en kies de Radial Gradient (4). In dit voorbeeld klikte ik met de muis op het midden van het gezicht van het model en sleepte ik vervolgens naar buiten (5). Dit creëerde een gradiënt aanpassingslaag, waarbij de selectie omgezet werd in een laagmasker. Door te dubbelklikken op (6) of (7) kun je de voorgrond-, respectievelijk de achtergrondkleur nog aanpassen. Met de witte ruit (8) regel je de snelheid van de transitie tussen voorgrond- en achtergrondkleur. In het eigenschappenpaneel vind je nog (9) en (10). Door daarop te klikken en dan de schuiver (11) aan te passen, regel je de transparantie van het voorgrond-, respectievelijk achtergrondkleur. Standaard wordt de gradiënt aanpassingslaag in de overvloeimodus Normaal aangemaakt, wat betekent dat de pixels alle onderliggende pixels vervangen. Door de overvloeimodus op Bedekken (Overlay) of Zwak licht (Soft Light) in te stellen, kun je de aanpassingslaag vermengen met de oorspronkelijke achtergrond en zo wat textuur en kleur van die laatste vermengen met de nieuwe gradiënt om tot realistischere resultaten te komen.
Een sun flare toevoegen via een live gradient
Een tweede leuke toepassing van de nieuwe live gradients is het simuleren van lens flare of sun flare. Deze foto van model Jana (Instagram @janadg_), die ik maakte in een vintage treincoupé, had ik al een passende nabewerking gegeven, maar ik vond dat er nog iets aan de sfeer ontbrak. Ik maakte een selectie van het onderwerp (1) en draaide die om. Vervolgens koos ik de Voorgrondnaar- transparant-preset (2), klikte met de muis in het midden van het raam, om daar het centrum van de flare te plaatsen en sleepte vervolgens een brede cirkel. Door de overvloeimodus van deze laag in te stellen op Bleken (Screen) mengt de aanpassingslaag zich met de onderliggende laag. Bij keuze van de Voorgrond-naartransparant preset zette ik in het paneel Eigenschappen de besturingselementen voor dekking van de achtergrondkleur (5) op een waarde van 0 (6). Ik had eerst een selectie van de achtergrond gemaakt, omdat ik niet wilde dat de sun flare het gezicht van het model al te onherkenbaar zou maken. Om het effect toch gedeeltelijk ook op het model toe te passen, dubbelklikte ik op het Laagmasker om (7) de Eigenschappen te openen en zette ik de Dichtheid op 50%. Zo viel toch ook de helft van het effect op het model.
Volumes driedimensionaal benadrukken met een Gespiegeld verloop
Een laatste toepassing van de vernieuwde Live Gradients die we hier willen voorstellen, is het accentueren van volumes. Iedere fotograaf kent wel het principe van doordrukken en tegenhouden; wat je lichter maakt (tegenhoudt) wordt prominenter en lijkt dichterbij te komen. Wat je donkerder maakt (doordrukt) valt minder op en lijkt meer in de achtergrond van je foto te verdwijnen. Dit gegeven paste ik in de praktijk toe met een Reflective Gradient (Gespiegeld verloop), om meer diepte in deze zuilen van dit tempelcomplex in Thailand te brengen. Ik stelde wit in als voorgrondkleur en zwart als achtergrondkleur (1), plaatste het centrum van de gradient in het midden van de zuil en sleepte naar buiten (2). In het paneel Eigenschappen stelde ik de dekking van de voorgrondkleur in op transparant. Normaal moet de overvloeimodus aangepast worden naar Bedekken (Overlay) of Zwak licht (Soft Light), maar om even te tonen hoe het er standaard uitziet, liet ik het voor de linker zuil op de standaardwaarde Normaal staan (3). Ik dupliceerde de gradient aanpassingslaag en versleepte het on-screen controlepunt (4) naar de rechter zuil en paste de oriëntatie aan. Door de overvloeimodus aan te passen naar Zwak licht (5), wordt het centrum van de zuil lichter gemaakt en de zijkanten donkerder, wat een meer cilindrische indruk geeft. Normaal zou het effect van de gradient ook boven en onder de pilaren uitkomen, maar door beide gradiënt aanpassingslagen in een groep onder te brengen, beide pilaren te selecteren met het Objectselectiegereedschap en dan een laagmasker aan de groep toe te voegen (6) zorgde ik ervoor dat het effect enkel zichtbaar was ter hoogte van de pijlers.
Het gereedschap Verwijderen (Remove Tool)
Dit gereedschap was één van de hoogtepunten van de vorige publieke beta van Photoshop en zit nu in de officiële commerciële versie. Eenvoudig uitgedrukt is het een verbeterde versie van het Snel retoucheerpenseel. Eén van de beperkingen van het oude snel retoucheer penseel was, dat het moeite had daar waar het te verwijderen gebied grensde aan of overlapte met een ander gebied, dat je zou willen behouden. In de nieuwe versie gaat dit veel beter. Dit maakt het gereedschap Verwijderen uitermate geschikt voor het wegwerken van gezichtsoneffenheden, losse haren en dergelijke. Ook voor het verwijderen van andere ongewenste elementen, zoals hekken, tralies, stellages of toeristen is dit gereedschap een goede keuze.
Je past dit gereedschap toe als een penseel; je selecteert het (1) en je schildert over de te verwijderen obstakels. Daarbij schilder je iets over de rand van het onderwerp. Door eerst een blanco laag aan te maken (2) en Monster van alle lagen (3) aan te vinken, kun je de correcties op een aparte laag zetten, zodat je originele beeld bewaard blijft. Normaal berekent Photoshop de correctie na elke penseelstreek, maar soms kan het handig zijn om Verwijderen na elke lijn (4) uit te zetten. Je overschildert dan eerst alle gebieden die verwijderd moeten worden (5), en drukt daarna op de Enter toets of op de knop Toepassen (6) in de interface. Deze techniek gebruikte ik om de beer uit zijn kooi te bevrijden. Een beperking van dit gereedschap is wel, dat het enkel als een penseel toepasbaar is en niet als een menu-opdracht bij een eerder gemaakte selectie. In zo’n geval zou je dan eerst de selectie kunnen maken, die iets vergroten via Selecteren > Bewerken > Vergroten, dan het penseel van het Remove tool heel groot maken en in een of twee keren over de selectie schilderen. Net zoals het Snel retoucheerpenseel levert de Remove Tool niet altijd meteen een top-resultaat, maar laat het soms nog wat artefacten over. In zo’n geval volstaat het meestal om daar nog eens apart over te schilderen, of hardnekkige restproblemen te lijf te gaan met een van de andere retoucheergereedschappen, zoals het kloonstempeltje of… het nieuwe Generatief vullen.
Generatief vullen: mogelijkheden en beperkingen
Tot zover de belangrijkste nieuwigheden van Photoshop 24.5. Dé aandachtstrekker was echter de release van de publieke beta van Photoshop 24.6, met daarin het nieuwe Generative Fill of Generatief vullen; de mogelijkheid om een selectie te laten invullen met nieuwe beeldinhoud op basis van (in het Engels gegeven) tekstinstructies. Als je het internet mag geloven, is het einde van de klassieke fotografie aangebroken en wordt fotobewerking nooit meer hetzelfde. Feit is dat Generatief vullen – zeker op termijn – een gamechanger wordt voor drie belangrijke soorten bewerkingen waar je vroeger massa’s Photoshop-ervaring voor nodig had: het toevoegen van elementen aan een foto, het veranderen van elementen en het verwijderen ervan. In dit artikel doorlopen we een aantal mogelijke toepassingen, wijzen we op de huidige beperkingen en bieden we hier een aantal workarounds voor.
Wie heeft toegang?
Tenzij je in Iran of een paar andere door Adobe geblokkeerde landen woont, heeft iedereen met een Lightroom en Photoshop of een volledig Adobe abonnement, ook toegang tot de publieke beta van Photoshop 24.6. Je installeert die eenvoudigweg via je Creative Cloud account, waar je, links onderaan de interface, de Beta apps vindt. Om generatief vullen te gebruiken, moet je ook als meerderjarig bekend staan bij Adobe. Krijg je een foutmelding in dat verband, update dan even je gegevens in je Adobe account. Generatief vullen vind je dan in het menu Bewerken, of in de nieuwe contextuele taakbalk (Venster > Contextuele taakbalk). Let wel dat je eerst een selectie moet hebben voordat Generatief vullen daar opduikt. Het is ook een goed idee om via Help > Updates af en toe te checken of er geen nieuwe versie van de beta uit is.
Beperkingen
De informatie waarop Adobe zich baseert om voor jouw foto’s nieuwe beeldinhoud uit te vinden, is afkomstig uit je foto zelf, maar ook uit de miljoenen afbeeldingen die op Adobe’s betalende royalty free beelddatabank, Adobe Stock, te vinden zijn. Dat impliceert meteen ook dat je, om Generatief vullen te gebruiken, verbonden moet zijn met het internet. Het is de bedoeling dat, wanneer deze feature het tot de commerciële, officiële release geschopt heeft, de fotografen, die indertijd beelden aangeleverd hebben, op de een of andere manier vergoed zullen worden wanneer (delen van) hun beelden gebruikt worden. Voorlopig mag het gereedschap niet commercieel gebruikt worden, al is het nog maar de vraag hoe dat geverifieerd kan worden. Een andere beperking, die wellicht niet meteen zal worden opgeheven, is dat je bij bepaalde tekst-prompts – die overigens in het Engels moeten zijn – virtueel op je vingers getikt wordt. Zo stuit alles wat met geweld of seks te maken heeft op een virtueel ‘njet’. Daarbij schiet de AI soms in overdrive, zoals die keer toen ik eenvoudigweg de bril van een vrouwelijk model probeerde te verwijderen. De grootste beperking is momenteel echter praktisch en technisch: de nieuwe beeldinhoud die gegenereerd wordt, is maximaal 1024 pixels aan de langste zijde. Als de selectie groter is, dan worden de nieuwe pixels opgeschaald. Dat merk je niet meteen in de indrukwekkende lage resolutie voorbeelden die je online vindt, maar het is wel een reële beperking, waardoor commercieel gebruik, indien al niet juridisch, dan wel de facto ontmoedigd wordt. Wellicht wordt deze beperking versoepeld, wanneer de feature uit de beta-fase is. In afwachting geven we verder in dit artikel een aantal workarounds voor de resolutie-beperking.
Storende elementen verwijderen uit een foto
Iets wat ik wel vaker doe bij groothoekopnamen met flitslicht: ik maak een eerste foto met de flitsers in beeld en maak dan een tweede foto waarbij ik de flitsers en het model (in dit geval steampunk-artiest Major Theodoricus, IG @major_theodoricus) weghaal, om daarna beide foto’s met laagmaskers in Photoshop tot één geheel te versmelten. Maar…, wat als ik die tweede foto vergeten was te maken? Zou generatief vullen mij kunnen helpen? Op het eerste gezicht doet het dat prima. Maar…, omdat dit een Fujifilm GFX100 honderd megapixel bestand is, leert Photoshops meetgereedschap mij, dat de selectie die ik maakte, aan de langste zijde 4733 pixels hoog is, terwijl Generatief vullen op dit moment maximaal 1.024 pixels aan de langste zijde ondersteunt. Photoshop zal de hoogte (en dus ook de breedte) 4,62 keer opschalen. Dat wil zeggen dat het resultaat dat Photoshop genereert, in oppervlakte meer dan 20 keer vergroot zal worden! Op het eerste gezicht ziet het resultaat van Generatief vullen er geweldig uit, maar wanneer je het resultaat op ware grootte bekijkt (zie inzet), dan valt het gebrek aan scherpte helaas op.
Elementen of delen toevoegen aan je foto’s
De meest spectaculaire toepassingen van Generatief vullen die je online vindt, zijn degene waarbij er dingen toegevoegd worden aan foto’s. Dat kan gaan om ludieke elementen die overduidelijk fake zijn, tenzij je in vliegende schotels of King Kong gelooft, tot griezelig accurate toepassingen, zoals de twee straatdieren die ik toevoegde in de foto uit Varanasi, India. Belangrijk om weten is, dat Photoshop altijd drie variaties genereert en die – samen met de gebruikte prompt – ook bijhoudt wanneer je het bestand opslaat. Het resultaat van Generatief vullen staat op zijn eigen laag, met een laagmasker dat gelijk is aan je oorspronkelijke ruwe selectie. Dat betekent dat je bijvoorbeeld niet zomaar de dekking, de kleur of de helderheid van je nieuwe beeldinhoud kunt aanpassen.
Altijd de perfecte instagram-crop
Instagram mag dan wel andere beeldverhoudingen toestaan, maar het is nog altijd ‘hip to be square’ op ‘The Gram’. Je kunt natuurlijk je niet-vierkante foto’s vierkant bijsnijden, maar soms verlies je dan essentiële beeldinformatie. Met Generatief vullen kun je gewoon Photoshop beeldinhoud laten verzinnen. Voor eenvoudige achtergronden kon dit vroeger ook al met Content-Aware Fill (Vullen met behoud van inhoud), maar voor foto’s met complexere achtergronden is Generatief vullen een stuk beter. En omdat het online is, valt de resolutie-beperking hier amper op.
Elementen veranderen aan je foto’s
Een ander groot toepassingsgebied van Generatief vullen is, om kleine of grotere elementen aan een foto te veranderen: voorbeelden zijn het verwijderen van brillen, retoucheren van huid, het veranderen van kledij, een achtergrond vervangen door een ander exemplaar. Het zijn stuk voor stuk zaken waar je vroeger een forse Photoshopkennis (en een lege agenda) voor nodig had. Een gedegen kennis van Photoshop zal je overigens nog steeds van pas komen, al was het maar omdat de resultaten van Generatief vullen, hoe geweldig ze ook zijn, soms wat oppoetswerk nodig hebben.
Zo omzeil je de 1024 pixel beperking – soms
In het voorbeeld met het kasteel vormt de 1024 pixel beperking niet echt een probleem, omdat de achtergrond toch out of focus is. Dat zal echter niet altijd het geval zijn. Eerder in dit artikel verklapten we je al één manier om Generatief vullen, zeker in de optie waarbij je geen prompts gebruikt – nu al ook bruikbaar te maken op hoge resolutie foto’s: werk in plaats van met één grote selectie met vierkantjes met een zijde van 1024 pixels en herhaaldelijke opdrachten Generatief vullen. Alhoewel dit soms werkt, zeker op eenvoudige achtergronden, is het resultaat niet altijd hetzelfde in vergelijking met wanneer je in een keer het volledige ontbrekende stuk generatief invult. Los van het feit dat hij vrij omslachtig is, werkt de truc met andere woorden niet altijd. Soms kan het al helpen door het grote, te verwijderen gebied, eerst te vervangen door transparantie, en dan pas in vakjes van 1024 pixels te gaan genereren. Omdat er vaak een groot inhoudelijk verschil kan optreden tussen een Generatieve vulling die je in één keer doet, versus eentje waar je in blokjes van 1024 pixels werkt, levert de volgende techniek soms goede resultaten op: je doet eerst de volledige Generatieve vulling in een keer en dan pas je op dat resultaat de vierkantjes-techniek toe. Het lagere kwaliteitsresultaat dat je de eerste keer behaalde, dient dan als een soort voorbeeld om aan Photoshop aan te geven waar je heen wil. Een derde techniek is vergelijkbaar met de vorige, maar in plaats van dat je de tweede keer nog eens generatief vult in blokjes van 1024 pixels, gebruik je de tweede keer het nieuwe Remove (Verwijderen) gereedschap, om meer detail in het eindresultaat te brengen. Een laatste mogelijkheid tenslotte, bestaat uit een rechthoekige selectie te maken van het te onscherpe resultaat van Content- Aware Fill en daarvan dan in een gespecialiseerd beeldvergrotingsprogramma zoals Topaz Labs Gigapixel AI of Photo AI de resolutie te verhogen en het verbeterde resultaat dan terug in de nog actieve selectie in de originele foto in te voegen via Bewerken > Speciaal plakken > Plakken in. Voordat je dat doet, verklein je terug de resolutie tot de oorspronkelijke afmetingen.
Met de 24.5 update levert Adobe een aantal nieuwe creatieve en handige tools, waar je als fotograaf alleen maar blij mee kunt zijn. Het nieuwe Generatief vullen belooft, ondanks zijn huidige beperkingen, de manier waarop we fotograferen en vooral bewerken, drastisch te veranderen. Taken die vroeger (haast) onmogelijk waren of dermate lang gingen duren waardoor ze economisch niet verantwoord waren, kunnen nu in een fractie van de tijd uitgevoerd worden. Toch is de Photoshop-kennis die je in het verleden vergaard hebt, niet eensklaps waardeloos geworden: de resultaten moeten immers vaak nog wel wat bijgeschaafd worden met de klassieke tools.
Dit artikel komt uit Focus 7/8 2023
Andere artikelen op deze website over Photoshop: Photoshop voor iPad – Focus Magazine
Monitoren voor beeldbewerking – Focus Review (focus-review.com)
