De Zuid-Afrikaanse fotograaf Ernest Cole (1940-1990) werd geroemd om zijn onvermoeibare verslaglegging van het leven van zwarte Zuid-Afrikanen onder apartheid; een regime van geïnstitutionaliseerde rassenscheiding, dat van 1948 tot de vroege jaren 90 van kracht was. In Foam is nu een overzichtstentoonstelling te zien van Cole’s werk.
Als een van de eerste zwarte freelance fotografen bood Cole met zijn werk een zeldzame blik van binnenuit. Hij werd geboren in een township en ondervond aan den lijve de onderdrukking van het apartheidsregime. Door zich te laten classificeren van ‘zwart’ naar ‘gekleurd’, lukte het hem toegang te krijgen tot plekken waar de meeste zwarte Zuid-Afrikanen werden geweerd. Hij waagde zijn leven door de grimmige realiteit van rassenscheiding te fotograferen, onder andere in de mijnen, tijdens politiecontroles en bij de vernietiging van townships.
In 1967 publiceerde Ernest Cole het boek House of Bondage, waarvan de hoofdstukken de leidraad vormen van deze tentoonstelling. Het boek ageert openlijk tegen het apartheidsregime en het werd direct verboden in Zuid-Afrika. Omdat er reëel gevaar dreigde gearresteerd te worden, ging Cole in 1966 in ballingschap en zou nooit meer terugkeren. Hij leidde een nomadisch bestaan. Wonend en werkend in Zweden en de Verenigde Staten bleef Cole de levens van zwarte mensen in beeld brengen. Maar het bestaan als staatloze man van kleur bleek ingewikkeld; een publicatie van zijn werk in de Verenigde Staten zou er nooit komen. Tegen het einde van zijn leven raakte Cole steeds meer gedesillusioneerd en woonde hij naar verluidt op straat in New York. Hij stierf op 49-jarige leeftijd.
Een groot deel van Cole’s werk werd lange tijd als verloren beschouwd. Tot er in 2017 in een kluis van een Zweedse bank 60.000 negatieven en contactafdrukken werden ontdekt. Dit archief bevat, naast nooit eerder gezien werk (in kleur) uit zijn tijd in Amerika, ongepubliceerde foto’s en contactafdrukken voor House of Bondage. Foam toont het eerste grootschalige overzicht van Ernest Cole’s werk, waarin delen van dit teruggevonden archief zijn opgenomen.
t/m 14 juni
Foam, Keizersgracht 609, Amsterdam
Het boek House of Bondage is in 2022 opnieuw uitgegeven door Aperture.
Ook nu in Foam te zien: Sem Langendijk – Haven
