Een goede belichting van een foto is essentieel. Want beter licht, betere foto! Om te laten zien wat er allemaal mogelijk is op het gebied van verlichting, werd op zaterdag 19 januari bij Fotogram de – gratis – Beter Licht Microbeurs gehouden. Vier fotografen gaven lezingen en er was een aantal importeurs aanwezig met producten op het gebied van licht.
Importeurs
Het is ’s ochtends al een gezellige drukte bij Fotogram. Bezoekers beginnen binnen te komen en er zijn deze dag ook nog beoordelingen van het werk van studenten. Op de begane grond hebben de importeurs hun stand ingericht met hun producten. Ze staan klaar om meer informatie te geven, en om hun producten te demonsteren. Aanwezig zijn Aputure (Studio en Portable Ledlicht), Fotoflits (Elinchrom-flitssystemen), Disnet (Godox-flitsers, Westcott Flexible ledlicht en lightshapers), TSE Imaging (LedGo-ledlicht) en BBP Light (Rotolight Studio en portable Ledlicht).
Lezingen
Om elf uur verwelkomt Ariane James, directeur Fotogram/ Fotoschool iedereen en vertelt kort iets over de Fotoschool. Ariane geeft nog als tip dat Foam t/m 3 maart een mooie groepstentoonstelling over voedselfotografie toont. Hierna kondigt ze de lezingen van de fotografen aan
Richard Terborg
Richard kwam op zijn 17e vanuit Curaçao naar Nederland. Hij maakte wekelijks foto’s om aan zijn familie te laten zien hoe het met hem ging. Inmiddels is hij mode- portret- en fine-art fotograaf. Elk jaar maakt hij met zijn verjaardag een bijzondere selfie; of deze zijn familie geruststelt is echter de vraag!
Richard werkt met flitslicht en gebruikt vooral producten van Elinchrom. Deze zijn naar zijn mening betaalbaar en van goede kwaliteit. Vaak neemt hij de lampen mee op zijn fiets. Hij laat foto’s zien waarin gebruik is gemaakt van opvallend flitslicht waarbij je ziet dat het geflitst is (licht vaak van voren) en onopvallend flitslicht oftewel invullicht of het nabootsen van natuurlijk licht.
Richard is steeds extremer gaan werken, zowel qua sets en kleding als in licht. Kleur is hierbij steeds een grotere rol gaan spelen. Op zijn flitsers gebruikt hij diverse kleurenfilters en gels.
Als fitslicht gebruikt Richard vooral een Elinchrom Rotalux Deep Octa 100cm softbox en een reflector. Een softbox heeft meestal een vierkante of rechthoekige vorm, een octabox is daarentegen achthoekig. De vorm van de box is bepalend voor de vorm van de reflectie. Bij een softbox krijg je een vierkante reflectie in de ogen en hij wordt daarom meer bij productfotografie gebruikt. Een octabox geeft een ronde reflectie in de ogen waardoor hij veel bij portretten en fashion wordt gebruikt.
Klein budget
Richard vertelt dat een klein budget en het ontbreken van een studio geen belemmering hoeft te zijn. Je kunt bijvoorbeeld in je woonkamer fotograferen, met rollen papier of triplexplaten die je verft of behangt maak je eenvoudig een mooie achtergrond. Buitenshuis zijn er ook ontelbare mogelijkheden, je kunt bijvoorbeeld, zoals hij zelf nog wel eens doet, snel voor een guerrilla shoot de Albert Heijn in- en uit.
Richard plaatst regelmatig gobo’s (Go between objects) voor zijn lampen. Dit zijn plaatjes met diverse uitsparingen waarmee het licht een bepaald patroon krijgt. Hiermee kun je een glas in loodraam of luxaflex nabootsen, of spelen met diverse rasters.
Aan het eind van zijn lezing gaf Richard met behulp van een model een voorbeeld van een shoot. Hij laat de effecten zien van verschillende belichtingen en van een toevoeging van een kleurgel.
Erik van Tienhoven van Weezel
Erik heeft zich lang met reportagefotografie bezig gehouden. Inmiddels maakt hij alleen nog vrij werk en is gespecialiseerd in voedselstillevens. Momenteel werkt hij aan het boek Als ik aan ze denk, een eerbetoon aan zijn joodse voorouders, met foto’s, verhalen en recepten.
Erik vertelt dat het eten bij zijn oma en opa vroeger, en de mooie lichtval in hun keuken, bijgedragen hebben aan zijn passie voor food art. Fotografen die hem hebben geïnspireerd zijn onder meer Kees Hageman, Renato Marcialis, Annie Leibowitz, Paul Huf, Marco ter Beek, en Frits Gerritsen. Maar hij vindt vooral Rembrandt een absolute meester van licht en donker.
Ledlicht
Erik liet zien hoe hij werkt met een stilleven van spruitjes als voorbeeld. Hij werkt altijd met ledlicht, deze permanente belichting geeft een betrouwbaar inzicht in het beoogde resultaat. Hiernaast is de lichtintensiteit en de kleurtoon is instelbaar. Ledlicht geeft ook geen hogere omgevingstemperatuur wat bij voedsel van belang is. Erik gebruikt een Ledgo-lamp en een Balled-Pro, een klein en sterk ledlampje. Dit is voor hem genoeg, want lange sluitertijden zijn geen probleem bij voedselfotografie. Eventueel gebruikt hij nog een reflectiescherm en bevestigt hij met een klem een spiegeltje voor wat weerkaatsing van licht. Om het licht diffuser te maken bevestigt hij soms een goudkleurig stuk karton aan de Balled-Pro of hangt hij vitrage voor de Ledgo.
In tegenstelling tot Richard Terborg die gobo’s gebruikt tijdens de shoot voegt Erik deze effecten desgewenst later toe met Photoshop. Dit doet hij ook met lichtstralen in het beeld.
Diederick Bulstra
Diederick is nog maar net, met een portretportfolio, afgestudeerd aan de Fotoacademie. Eigenlijk wilde hij filmregisseur worden, maar na wat omzwervingen bleek fotografie perfect bij hem te passen. Tijdens zijn opleiding aan de Fotoacademie moest Diederick veel praten en schrijven over zijn fotografie, hierdoor leerde hij wat hij precies wilde zeggen met zijn fotografie. Hij vertelde hoe hij in het derde jaar een zijpad is ingeslagen en veel is gaan experimenteren. Hij maakte het boek Masquerade, over vermommen en wat er gebeurt als je een gezicht weghaalt. Daarna is hij weer meer reguliere portretten gaan maken. Ook al werkt hij niet meer zo extreem als toen, het heeft hem wel geholpen om te komen waar hij nu is.
Diverse technieken
Diederick heeft een fotoserie gemaakt over jonge ‘creatieven’ die op de rand van doorbreken staan. Bij elk portret probeerde hij iets toe te voegen dat bij die persoon past. Soms voegde hij voorwerpen toe tijdens de fotoshoot, en soms bewerkte hij het gemaakte beeld in Photoshop tot een geheel nieuw beeld. Andere keren voegde hij tekst of vormen met verf of inkt op de fotoprint toe.
Diederick gebruikt als lichtvormer een paraplu met reflectieschotten voor zacht licht. Hij belicht graag van bovenaf. Diederick vertelde dat je tijdens de nabewerking het licht nog veel beter kunt maken. Iets dat veel wordt gebruikt in Photoshop is de Dodge en Burn-techniek (vergelijkbaar met het doordrukken en tegenhouden in de doka). Veel fotografen gebruiken dit om delen van het gezicht op te helderen en hierdoor extra te benadrukken.
Als tip geeft hij nog mee dat je heel veel van het vak leert door assistent van een fotograaf te worden. Zo is hij zelf assistent geweest bij Pieter Henket, Alique, Jouke Bos en Carmen Kemmink. Je leert niet alleen veel van belichting, maar ook van het omgaan met mensen. Daarnaast kun je ook veel via YouTube leren, door naar tutorials en behind the scenes filmpjes te kijken. (diederickbulstra.com)
Erik Hijweege
Erik is een duizendpoot die diverse onderwerpen, waaronder portretten landschappen, met verschillende technieken fotografeert. Op dit moment werkt hij aan een serie fotogravures.
Erik toonde voorbeelden van foto’s die ’s nachts zijn gemaakt; zowel met bestaand licht, (flits)licht en met lightpainting. Hij liet zowel eigen werk zien als dat van anderen. Erik noemde als tip The Photographers Ephemeris (TPE) app. Deze app geeft bij elke locatie aan waar en wanneer de zon en de maan in het landschap opkomen en ondergaan.
Lightpainting
Als voorbeelden van bestaand licht liet hij foto’s zien met noorderlicht, sterrensporen, en een lunar rainbow; een maanregenboog in een waterval. Erik vertelde dat hij tijdens een fotoreis op IJsland foto’s heeft gemaakt bij een geiser. De geiser werd met een flitser belicht waarna de sterren nog extra werden doorbelicht. Hierdoor kreeg je een foto waar zowel de geiser als de sterren duidelijk op te zien waren. Bij lightpainting gebruik je een bewegende lichtbron, die wel of niet zichtbaar is in het beeld. Toen Erik een serie Nederlandse bunkers bij volle maan fotografeerde, gebruikte hij een zaklamp om accenten in te geven. Maar je kunt daar ook hele creatieve dingen mee doen, zoals figuren of lichtbanen in diverse kleuren tekenen.
Inspirerende fotografen volgens Erik:
- Pål Rune Lien is een fotograaf die prachtige opnames maakt met lange sluitertijden.
- Gregory Crewdson gebruikt flitslicht in zijn beelden waarvoor hij bijna hele filmsets bouwt.
- Eric Staller en Jason D. Page maken bijzondere dingen met behulp van bijvoorbeeld een zaklamp.
- Reuben Wu verlicht in zijn serie Lux Noctis het landschap door middel van een drone waaraan een lichtbron is bevestigd. Wanneer hij de drone een vast rondje laat vliegen verschijnt er een aureool.
- Eric Paré is een ware meester in lightpainting. Hij maakt bijzondere foto’smet gebruik van een doorzichtige, plastic buis. Hij gaat hierbij, gekleed in zwart, achter het model staan en maakt zwaaibewegingen met de buis. Hierdoor worden lichtstroken gemaakt of zelfs een hele cirkel van licht. Met kleurfilters en zelfs door zand in de buis te doen krijg je extra effecten.
De microbeurs is een initiatief van Eduard de Kam (NIDF), Focus , Fotoschool en Nivo-Schweitzer. De volgende editie is begin mei, het thema en de precieze datum wordt op de site van Fotogram bekendgemaakt.
