De minibus taxi industrie in Zuid Afrika
Voor Bericht uit Zuid-Afrika #12 ging ik op pad met de chauffeurs van de beruchte minibus taxi’s. Door de Covid-19 crisis is de taxi industrie in Zuid-Afrika de laatste tijd veel in het nieuws geweest, omdat op de overvolle taxiplaatsen de regels voor social distancing en het dragen van mondkapjes nauwelijks werden nageleefd.
De minibus taxi’s zijn niet uit het Zuid-Afrikaanse straatbeeld weg te denken. Deze taxi’s zijn de meest beschikbare en betaalbare manier van openbaar vervoer en worden door het merendeel van de bevolking gebruikt, vooral voor het woon- werkverkeer. De taxi-industrie hier betekent werkgelegenheid voor zo’n 600.000 mensen en transporteert gemiddeld 15 miljoen mensen per dag!
Toch is deze industrie niet alleen maar positief en zijn de minibus taxi’s een doorn in het oog van menig andere weggebruiker, doordat de taxi’s berucht zijn voor het aan hun laars te lappen van de verkeersregels. Ook worden de taxi’s geassocieerd met agressiviteit, geweld, slecht rijgedrag en het veroorzaken van gevaarlijke verkeerssituaties, doordat de chauffeurs te veel mensen binnenlaten en veel taxi’s ongekeurd rondrijden.
De taxi-industrie levert jaarlijks ontzettend veel geld op. Het is moeilijk om met harde cijfers te komen, omdat er vrijwel altijd contant betaald wordt, maar de SA National Taxi Council beweert dat er in deze industrie jaarlijks zo’n 4 miljard euro omgaat. Het is voor de taxichauffeurs dus niet alleen belangrijk om de lagere arbeidersklasse iedere dag van en naar hun werk te brengen, het is ook van groot belang voor henzelf om een zo groot mogelijk deel van de industrie in handen te krijgen en te behouden. Om deze reden gaat de minibus taxi-industrie in Zuid-Afrika vaak gepaard met de zogenaamde ‘taxioorlogen’; geweld tussen taxichauffeurs om een bepaalde route of om als eerste op plaats van bestemming te komen, zodat meer mensen opgepikt kunnen worden.
Ook concurrentie van buiten de minibus taxi-industrie wordt met geweld klein gehouden. Geweld tegen Uber-chauffeurs en de mensen die Ubers gebruiken is helaas aan de orde van de dag. Op het vliegveld van Johannesburg is zelfs een speciale standplaats voor Uber-chauffeurs beschikbaar gesteld ter bescherming tegen dit geweld.
Hierdoor is het goed voor te stellen dat de minibus taxi’s omstreden zijn, maar feit blijft ook dat het merendeel van de Zuid-Afrikaanse huishoudens gebruik moet maken van deze minibus taxi’s. Het alternatieve openbare vervoer (zoals bussen en treinen) is voor de lagere arbeidersklasse vaak veel te duur, en bovendien onbetrouwbaar; Zuid-Afrika kent geen uitgebreid netwerk van openbaar vervoer. De minibus taxi’s brengen mensen uit de lagere arbeidersklasse naar de plaats waar ze moeten zijn; goedkoop en op tijd, en daarom zijn ze onlosmakelijk verbonden met het Zuid-Afrikaanse straatbeeld.
Reden genoeg voor mij dus om hier een reportage over te maken. Voor de taxichauffeurs was het een vreemde gewaarwording; waarom zou ik een reportage willen maken over hen en over de minibus taxi-industrie? Er is immers niets zo gewoon in Johannesburg als een minibus taxi op de weg of op de taxistandplaats. Maar juist omdat de industrie zo controversieel is en het veel (rijkere) Zuid-Afrikanen niet in hun hoofd zou opkomen om een minibus taxi te gebruiken als transport, wilde ik dit onderwerp belichten. Hoe komt het dat zoveel mensen zo weinig weten van de taxi-industrie terwijl dat voor de lagere arbeidersklasse in Zuid-Afrika zo gewoon is?
Ik vond het belangrijk om voor dit Bericht uit Zuid-Afrika #12 niet alleen de taxichauffeurs in beeld te laten komen, maar ook de sfeer op de taxistandplaats en de passagiers. Het kostte eerst wat moeite om het vertrouwen te krijgen van de chauffeurs, maar daarna werkten de meesten graag mee aan mijn reportage, en vonden het fijn dat ook eens een ander aspect van de taxi-industrie belicht werd, en niet alleen het geweld en negativiteit dat al zo vaak in het nieuws komt.
Ik merkte dat de meeste taxichauffeurs trots waren op hun taxi en de sfeer die ze daarin gecreëerd hadden. Ze vertelden dat veel passagiers specifiek met hun taxi mee willen, vanwege de sfeer of omdat goede muziek precies is wat ze nodig hebben na een lange werkdag. Ik zag ook dat de taxichauffeurs plezier hebben in het werk dat ze doen, ondanks de lange werktijden, de criminaliteit en de stress van het constant en met haast op de weg zitten.
Kijk hier de voorgaande aflevering van Bericht uit Zuid-Afrika #12
