William Rutten: tentoonstelling FACE IT

Toen Stef en Veronique van Museum Hilversum mij een jaar geleden vroegen om eindelijk eens een tentoonstelling te maken, zette dat me aan het denken. Ging ik voor ‘ik trek mijn 32-jarig archief leeg, best of’, of ging ik toch maar wat nieuws maken nu ik deze mooie kans kreeg? Natuurlijk had iets nieuws maken wel mijn voorkeur, maar ging ik dat wel redden in mijn drukke werkschema van dat jaar? Mijn tentoonstel­ling zou na de Mediavrouwen-expositie zijn en dat bracht mij op het idee van een mediamannen-tentoonstelling! En toen begon ik aan een avontuur dat ik volledig onderschatte.

Ik wist wel meteen wat ik wilde, namelijk de mensen eens confronteren met het rare fenomeen ‘ongegeneerd staren naar iemand die bekend is in de media’. Nu ik zelf vaak op tv ben, heb ik ook een beetje te maken met dit vreemde verschijnsel. Waarom reageren mensen anders op iemand die we uit de media kennen? Waarom is er de behoefte die persoon aan te staren, proberen contact te maken? Waarom gaan mensen altijd nét te hard praten? Hopen ze dat de bekende persoon een reactie geeft, een blijk van erkenning? En waarom kijken we in veel gevallen zo vreselijk op tegen zo’n persoon? Maar vooral dat stáren, het niet kunnen stoppen met kijken…

Ik wilde een ruimte maken, waarin je zo lang je maar wilt mag staren naar de bekende koppen… maar ze staren wel terug! En zo hangen er in Museum Hilversum vanaf 5 april maar liefst 75 grote en indringende portretten van bekende mannen. Allemaal mannen, verspreid over 3 verdiepingen. De ene roept warme gevoelens op, en de andere walging en soms zelfs haat. Het draait mij vooral om hun blik, de rest doet er niet toe. Kijk ze eens goed in de ogen en laat je emotie er maar op los.

Alle mannen hebben een zwarte coltrui aan, strak tot aan de kin aan­gesloten, zodat we alleen maar een ‘masker’ te zien krijgen: de ziel zit in de ogen. Aan de bezoeker de taak die uit te lezen! Qua fotografie kwam ik op dit idee bij de fantastische Martin Schoeller-tentoonstelling in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. Zijn indringende portretten fascineerden mij. Maar ik miste wel iets wat ze meer met elkaar verbond en dagdroomde over hoe ik het zou aan pakken, het anders zou doen. In ieder geval zou ik ze allemaal schieten op 150 megapixel met mijn Phase One-camera om het zo levend mogelijk te krijgen.

Ik ben dertien maanden lang bezig geweest om alle mannen voor mijn lens te krijgen en je zult begrijpen dat daar in sommige gevallen wat overredingskracht en geduld voor nodig was. Humberto Tan gaf mij, toen ik aan de serie begon, de gouden tip om een lijstje met namen te maken met mannen die ik echt graag wilde hebben en met mijn persoonlijke top vijf te beginnen. “Als die top vijf lukt, dan weet je dat je goed zit”, aldus Humberto. En zo kwam ik op vijf namen die bovenaan stonden: Rutger Hauer, Matthijs van Nieuwkerk, Herman van Veen, Jeroen Pauw en Louis van Gaal. Dit waren mannen die je bijna nooit aan iets ziet meedoen, en dat soort mannen wilde ik juist hebben. Ze staan ergens voor en hebben iets te vertellen; ze hebben gezichten waar een verhaal in zit.

Ik zette hoog in en ging dingen uitzetten en in sommige gevallen moest ik gewoon de telefoon pakken. En juist dat bellen is een ding voor mij. Ik ben de verwende fotograaf die altijd op afspraak shoots doet, waar alles door anderen is geregeld… En nu moest ik alles zelf doen.

Louis zat in Humberto’s voetbalprogramma en die zei: “Kom gewoon langs, dan vragen we het hem.” En zo geschiedde. Ik bouwde mijn set op en stond klaar om Louis na de opnames te overvallen. Humberto stelde mij voor en zei: “Louis, dit is William Rutten”, waarop Louis meteen gevat antwoordde: “Ik weet wel wie William Rutten is hoor.” Dat was fijn, dat maakte het iets makkelijker! Toen Humberto vertelde wat ik aan het doen was, zei Louis meteen: “Ik wil het doen, maar je moet wel naar mij toekomen dan.”

Ik legde hem uit dat ik alles al had klaar staan en nam hem mee naar de set, een deur verder. Toen kwam het grootste struikelblok: de coltrui. Ik wist toen ik hieraan begon dat iedereen erover zou beginnen, maar het is een must voor mijn ‘masker’-foto’s. Louis zei dan ook meteen: “Nee hoor, Louis is altijd in pak met een stropdas…” Gelukkig viel Humberto hem in de rede dat iedereen die meedeed een coltrui droeg. Louis trok hem aan en zei: “Dat staat mij dus wel heel goed hè, zo’n coltrui.” Het ijs was gebroken!

Met Louis in the pocket wist ik dat ik een fantastische start had gemaakt; dat was zo’n naam die anderen over de streep zou trekken, van levensbelang voor mijn serie. En inderdaad ging het voorspoedig: Herman van Veen reageerde positief, Matthijs wilde wel en Jeroen ook! Rutger Hauer zei door de telefoon dat hij het na de zomer wilde doen; moest ik hem maar weer even bellen… Helaas overleed hij die zomer. Maar wat een score!

En zo ging ik aan de slag, mijn lijstje afwerkend, één voor één en reizend door het hele land! In bezemkasten, op het podium, kleedkamers, gangpad, buiten in een steegje en zelfs het toilet! Bijna iedereen wilde wel; de ene wat makkelijker en sneller dan de andere. Maar het maken van afspraken viel mij steeds zwaarder. Steeds stond ik weer op het punt op te geven. Ik had een stimulans nodig en besloot het hoofd van Louis anderhalve meter groot in mijn woonkamer te hangen. Vanaf de muur in mijn woonkamer – waar normaal een prachtige foto van Kate Moss hangt – keek Louis mij nu elke ochtend streng aan. In mijn gedachten sprak hij mij dan toe: “Schiet op, slapjanus, doorzetten!” 

Het klonk allemaal verdomd echt. Mijn zoontje van vier vroeg mij bijna dagelijks waarom die ‘boze meneer’ daar moest hangen en mijn vrouw zag toch ook liever Kate weer aan de muur terug. Maar zonder dat Louis het weet, was hij de drijfveer achter dit gigantische project! Inmiddels is de ‘boze meneer’ van de muur en heb ik de 75 mannen bij elkaar om vanaf 1juni te schitteren in Museum Hilversum. 
Het was een avontuur om nooit meer te vergeten!

www.instagram.com/williamrutten

William Rutten – FACE IT
Vanaf 1 juni
Museum Hilversum
Kerkbrink 6, Hilversum