Zaterdagochtend rond 11 uur is na een lange en dapper gedragen ziektegeschiedenis Willem Poelstra thuis in zijn woonplaats Amsterdam overleden; de man die na een loopbaan in zeevaart en offshore op zijn 49e fotograaf werd, en daarbij karaktertrekken als kritisch waarnemer en gedisciplineerd doorzetter kon inzetten voor individuele en sociale betrokkenheid.
Zijn afstudeerproject aan de Fotoacademie was gelijk indrukwekkend: mee met de ambulancedienst in de hoofdstad en de intieme en soms harde beelden vastleggend die zich bij binnenkomst in de woningen opdrongen. Het leidde tot zijn eerste boekpublicatie: 112* Ambulance Amsterdam, zwartwit reportagefotografie op zijn best.
Daarna maakte hij menige andere serie, waarbij vooral DHZW opviel, een serie over wonen in Den Haag Zuid-West. Poelstra’s sociale betrokkenheid leverde prachtige indrukken op van het dagelijks leven in die wijken, die voor de opdrachtgever – werkend aan nieuwbouwprojecten die nieuwe bewoners moesten trekken – niet positief genoeg oogden. Maar stug als Willem Poelstra kon zijn als het om werkelijkheid en rechtzinnigheid ging, werd de fotoserie niet door hem aangepast. Zo ontstond een schoolvoorbeeld van hoe een documentaire fotograaf zich niet laat ringeloren door een opdrachtgever.
De laatste jaren werkte Poelstra aan een project over de nog steeds voelbare spanningen in Kosovo na de oorlog die volgde op het uiteen vallen van Joegoslavië. Hij verbond dat gegeven aan het oorlogsverhaal van zijn ouders: zijn moeder van joodse afkomst overleefde de Tweede Wereldoorlog en trouwde een man die vrijwillig had meegewerkt aan het bouwen van locomotieven in het Derde Rijk. Zo liet hij ook in Kosovo zien dat je problemen niet oplost door verschillen van mening aan te scherpen, maar door oog te hebben voor alle subtiliteiten die het menselijk bestaan met zich mee brengt. Het mondde uit in het boek for Hanna, Future Stories From The Past. De begeleidende tentoonstelling was tot grote blijdschap van Poelstra zowel in de Kosovaarse hoofdstad Pristina (2017) als in de Servische hoofdstad Belgrado (2018) te zien.
Naarmate het duidelijker werd dat Poelstra zijn ziekte – een vorm van sarcoomkanker – niet zou kunnen overleven, stak hij meer tijd in het realiseren van de stichting ForHanna. Hij was in staat een stevig bedrag op de bank te zetten en een bestuur te formeren dat de stichting inzet als co-producent van maatschappelijk betrokken fotoprojecten. Onder meer Geert van Kesteren kon daar dit jaar gebruik van maken bij het realiseren van zijn video-installatie The Believers bij BredaPhoto. Enkele weken geleden lukte het Poelstra nog om zich per ambulance te laten vervoeren naar dat festival en het werk van Van Kesteren in de voormalige koepelgevangenis zelf in ogenschouw te nemen.
Willem Poelstra werd geboren in 1956 in Nijmegen. Van jongs af al eigenwijs wordt hij drie keer van de middelbare school getrapt. Op zijn 18e gaat hij als dekjongen mee op de grote vaart, en later als matroos. Als hij 21 is, gaat hij aan de slag bij bergingsbedrijf Smit Tak en wordt er duiker bij aanleg en sloop van offshore platforms. Later werkt hij zich op tot operationeel manager. Vanuit die organisatorische ervaring maakt hij een overstap naar de reclamewereld. In het jaar 2000 valt hij bij het ophangen van een plantje van zijn balkon en moet hij lang revalideren. Dan besluit hij fotograaf te worden, na het zien van een documentaire over de Indiase fotograaf Raghu Rai. In de jaren na zijn afstuderen wint hij enkele malen prijzen bij de Zilveren Camera.
Willem Poelstra laat een zus en een trouwe schare vrienden achter. Op vrijdag 19 oktober staat een afscheidsbijeenkomst gepland in Pakhuis De Zwijger in Amsterdam.
• de Volkskrant van 12 juni 2017: Fotograaf Willem Poelstra over het laatste project van zijn leven
